Вопрос
Зейнеткерлік жасқа толған қызметкерді жұмыстан босату туралы бұйрық қалай ресімделеді?
Ответ
Тек азаматтық және мемлекеттік қызметшілермен ғана, зейнеткерлік жасқа жетуіне байланысты еңбек шартын бұзуға болады.Азаматтық қызметшілердің еңбек шартын бұзу, сондай-ақ ҚР ЕК 51-61-баптарында белгіленген нормаларға сәйкес, барлық қалған қызметкерлермен бірдей жүргізіледі. Осы номалардан басқа, ҚР ЕК 240-бабында Қазақстан Республикасының заңымен белгіленген зейнеткерлік жасқа жеткен, азаматтық қызметшілердің еңбек шарттарын тоқтату үшін қосымша негіздеме белгіленген.Еңбек заңнамасы мемлекеттік мекеме (қазыналық кәсіпорын) басшысына зейнеткерлік жасқа жеткен және азаматтық қызметші ретінде жұмысын одан әрі жалғастыруға ниетті қызметкердің еңбек шартын ұзарту құқығын беріп отыр. Сонымен бірге, шартты ұзарту мерзімі бір жылдан көп болмауы керек.Заңмен сондай-ақ, зейнеткерлік жасқа жеткен азаматтық қызметшілердің еңбек шарттарын жыл сайын ұзарту мүмкіндігі белгіленген (ҚР ЕК 240-бабы 2-тармағы). Қызметкердің еңбек қабілетін ескере отырып, оның жоғары кәсіптік және біліктілік деңгейі осындай еңбек шартын ұзарту жағдайы болып табылады.Коммерциялық ұйымдардың (АҚ, ЖШС және т.б.) қызметкерлері азаматтық қызметші болып табылмайды, тиісінше оларға ҚР ЕК 240-бабының нормалары қолданылмайды.Жұмыс берушінің бастамасымен еңбек шартын бұзу негізі ҚР ЕК 54-бабында бекітілген, олардың арасында зейнеткерлік жасқа жету бойынша еңбек шартын бұзу негіздемесі жоқ.Сонымен бірге, ҚР ЕК 56-бабының 2-1-тармағына орай, ҚР ЕК 54-бабының 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген (қызметкерлер санын немесе штатын қысқарту; қызметкердің жеткіліксіз біліктілігі салдарынан атқаратын лауазымға немесе орындайтын жұмысқа сәйкес келмеуі) негіздемелер бойынша 55 жастан зейнеткерлік жасқа жеткенге дейінгі жаста, жұмыс беруші мен қызметкерлердің өкілдерінің теңдей санынан құрылған комиссияның оң шешімі болмастан, қызметкердің еңбек шартын бұзуға жол берілмейді.Комиссия құру тәртібі ұжымдық шартпен, ал ол жоқ болса, қызметкерлер өкілдерінің келісімімен шығарылған жұмыс берушінің актісімен айқындалады.Өйткені зейнеткерлік жасқа жету еңбек шартын бұзу үшін негіздеме болып табылмайды, жұмыс беруші қызметкермен оның келісімінсіз зейнеткерлік жасқа жетуіне байланысты еңбек қатынастарын тоқтатуға құқылы емес.Коммерциялық ұйымның қызметкері жұмысын жалғастырып, еңбек қатынастарындағы қандай да бір өзгерістерсіз, зейнетақы төлемдерін ала алады.Осылайша, жұмыс беруші қызметкерге тек ерікті түрде жұмыстан шығуын өтіне алады және оның келісімін ала алады – екі жақты келісімге қол жеткізеді.«Қазақстандағы мамандар анықтамалығы» журналының сарапшылар тобыВНИМАНИЕ! Құрметті «Кадрлар және іс қағаздарын жүргізу» сұрақтар мен жауаптар базасы» электрондық сервисіне жазылушылар!Біз өзіміздің білікті әріптестеріміз бен сарапшылардан кәсіптік жауап алуды күтетін кездегі сіздің уақытыңызды өте бағалаймыз. Мынаны айта кету керек, яғни практикада ұқсас сауалдар мен өзекті проблемалар өте жиі кездеседі. Осыған байланысты, біздің базамызда болуы мүмкін осындай (немесе ұқсас) жауапты күтудегі сіздің қымбат уақытыңызды алмас үшін, СІЗДЕН, сайттың жоғарғы бөлігінде орналасқан «ПОИСК» жолын ПАЙДАЛАНУДЫ ӨТІНЕМІЗ.«Поиск»-тың жанындағы жолда мәтінді тересіз, мысалы, «Жүктілігі бойынша демалыс» немесе «Демалысқа ақы төлеу» және т.с.с., «сайт бойынша» белгілейсіз, одан кейін «Поиск»-ты басасыз.